İngiliz araştırmacılar, 65 yaşın üzerindeki kişilerin yarısına bu ilaçların verildiğini söylüyor.Amerikan Jeriatri Dergisi'nde yayımlanan araştırmaya göre, yan etkiler en çok birden fazla ilaç alan hastalarda görülüyor.
Araştırmacılar, beyindeki asetilkolin isimli bir kimyasalı etkileyen ilaçları inceliyordu.
Asetilkolin puanı
Asetilkolin, sinir hücreleri arasında iletişim sağlayan bir taşıyıcı, ancak sık kullanılan çok sayıda ilacın bu taşıyıcı üzerinde yan etkileri var.
Araştırma kapsamına alınan ilaçlara, taşıyıcıya olan etkileri üzerinden puan verildi.
Yan etkileri az olan ilaçlara bir, orta seviyedekilere iki, yoğun yan etkisi olan ilaçlara ise üç puan verildi.
Araştırma kapsamına dahil edilen ilaçların bazıları yalnızca reçeteyle veriliyor, bazıları ise eczanelerden reçetesiz alınabiliyor.
65 yaş ve üstündeki toplam 13 bin hastanın aldığı ilaçların puanı hesaplandı.
Araştırma sonuçlarına göre, 1991 ile 1993 yılları arasında, aldığı ilaçların toplam puanı 4 ya da üstü olan hastaların yüzde 20'si öldü.
Beyin fonsiyonlarında yüzde 4'lük düşüş
Asetilkolin üzerinde yan etkisi olan ilaçları almayan hastaların ise yalnızca yüzde 7'si öldü.
Aldıkları ilaçların toplam puanı beş ya da daha fazla olan hastaların beyin fonksiyonlarında yüzde 4'lük düşüş tespit edildi.
Başka hastalıklar nedeniyle artan ölüm oranları analizin dışında tutuldu.
Ancak araştırma, bu ilaçların ölüme neden olduğu ya da beyin fonksiyonlarını azalttığını değil, bu gelişmelerle ilişkili olabileceğini söylüyor.
Araştırmayı yürüten doktor Chris Fox, "Tıbbi yetkililer, yaşlı hastalarının aldığı ilaçları düzenli olarak denetlemeli ve mümkün olduğu durumlarda asetilkolin üzerinde yan etkisi olan birden fazla ilaç kullanımını engellemeli." diyor.
Araştırmanın sonuçlarını önemli bulan doktor Clare Gerada da, hastalara şu uyarıda bulundu: "Yapılması gereken ilk şey fazla endişelenmemek. İkincisi ise, doktor ya da eczacınızla konuşmak. Üçüncü olarak, gerekli tavsiyeleri almadan ilaçlarınızı kullanmayı bırakmayın."
'Doktora danışmadan hareket edilmemeli'
Gerada, doktorların ilaç kullanımını her 15 ayda bir gözden geçirdiğini ve farklı ilaçları eş zamanlı kullanmanın risklerini bildiklerini söyledi.
Doktor Fox ise bu tür yan etkisi olan ilaçların ölüm oranına etkisi üzerine araştırmalarını sürdürmek istediğini ifade etti.
Verilerin toplandığı son yirmi yıl içerisinde uygulama ve ilaçların değiştiği, dolayısıyla daha modern bir araştırmanın faydalı olacağı da ifade ediliyor.
Eczacı Ian Maidment, durumun kötüleşmiş bile olabileceğini söylüyor.
Asetilkolinin zarar görmesinin bunama ile ilişkili olabileceği de düşünülüyor.
Bazı Alzheimer hastalarına da asetilkolin seviyesini yükseltme amaçlı ilaçlar veriliyor.
Doktor Susanne Sorensen, beyin fonksiyonlarındaki yüzde 4'lük düşüşün, sağlıklı bir insan tarafından yavaş ve ağır bir gün olarak hisseedileceğini söylüyor.
Sorensen, "Ancak eğer küçük bir şeyin bile kafanızı karıştırabileceği bir sağlık durumu söz konusuysa, düşüş çok daha ciddi" diye de ekliyor.
Sorensen da, hastaların doktorlarına danışmadan ilaçları almayı bırakmaması gerektiğinin altını çiziyor.
bbc türkçe
