tüp bebek yöntemiyle başarılı olmayan gebeliklerde yapay rahim uygulaması

Ankara Üniversitesi (AÜ) Tıp Fakültesinde uygulanan ve ''Endometrial ko-kültür'' adı verilen yeni yöntemle, daha önce 4 kez farklı tüp bebek uygulamalara rağmen gebelik elde edilemeyen 38 yaşındaki bir hastada ikiz gebelik elde edildi. 

AÜ Tıp Fakültesinde uygulanan yöntemle 3. kez ko-kültür ile gebelik elde edildi.

AÜ Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Sönmezer yaptığı açıklamada, halk arasında kısırlık olarak bilinen ''infertilite'' sorununda sağlıklı gebelik elde edilebilmesi için çok ciddi bilimsel çalışmalar yapıldığını ve yeni yöntemler denendiğini söyledi.

Başarısız tüp bebek uygulamalarının, genetik, rahim içi faktörler, yumurtalık rezerv azalması ve hormon bozuklukları gibi nedenlerle ortaya çıkabildiğini belirten Sönmezer, infertilitede son uygulanan yöntemlerden birinin de ''Endometrial ko-kültür (yapay rahim uygulaması)'' olduğunu ifade etti.

Sönmezer, yapay rahim içi uygulamasının tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı ile karşılaşan ve gebelik elde edilemeyen çiftler için yeni bir umut kaynağı olduğunu dile getirerek, yöntemin dünyada gelişmiş tüp bebek merkezlerinde uygulandığını; Türkiye'de de son yıllarda yapılmaya başlandığını dile getirdi. Yöntemin, ''özellikle iyi kalitede embriyo ya da embriyolar transfer edilmesine rağmen gebelik elde edilemeyen hastalarda kullanılmasının önerildiğini'' vurgulayan Sönmezer, AÜ'de de yöntemin uygulandığını ve başarılı sonuçlar elde edildiğini söyledi.

Doç. Dr. Sönmezer, yöntemin oldukça zahmetli bir işlem olduğunu, uzun laboratuvar işlemler gerektirttiğini ancak ''daha önce çok iyi kalitede embriyo oluşmasına rağmen gebelik elde edilemeyen hastalarda mutlaka bir seçenek olarak değerlendirilmesi gerektiğine'' dikkati çekti.

Uygulama nasıl yapılıyor?

Sönmezer'in verdiği bilgiye göre, uygulama şöyle yapılıyor:
''Rahim iç tabakasından (endometrium) biyopsi yapılarak alınan ufak bir doku örneği, laboratuvar koşullarında kültüre edilerek çoğaltılıyor ve nitrojen tankında (-196) santigrat derecede dondurularak saklanıyor. Yapay bir rahim içi dokusu oluşturuluyor. Ardından, tüp bebek denemesinde oluşturulan embriyolar, kültüre edilmiş olan bu rahim iç tabaka hücreleri çözüldükten sonra bunlarla birlikte laboratuvarda büyütülüyor.
Uygulama sırasında kadının kendi rahim içi hücreleri kullanıldığından, sarılık, AIDS ve diğer riskli durumlar ortadan kaldırılıyor. Endometrial hücreler, embriyo gelişimine kesinlikle zarar vermiyor ve gelişiminin devamını sağlıyor, büyüme şansını arttırıyor.
Embriyo gelişimi için gerekli olan faktörler ve proteinler yönünden oldukça zengin olan ko-kültür sıvıları içerisinde bulunan büyüme faktörleri ve besleyici maddeler, embriyo gelişimini destekliyor. Bunun dışında ortamda gelişen antioksidanlar, embriyo için zararlı olabilecek artıkları embriyo çevresinden uzaklaştırıyor. Öte yandan, ko-kültür tarafından salgılanan 'LIF IGF Gm-CSF TGFa ILa' gibi büyüme faktörleri de embriyonun normal gelişimine katkıda bulunuyor. Sitokinler ve büyüme faktörleri embriyo ve besleyici hücreler arasındaki etkileşime ve kaliteli embriyo gelişimine katkı sağlıyor.

İkiz gebelik elde edildi

Yıllardır çeşitli tedavi ve uygulamalara rağmen gebe kalamayan 38 yaşındaki Z.Ş'ye de ''Endometrial ko-kültür'' yöntemi uygulandı. Daha önce dört kez çok iyi kalitede embriyo verilmesine rağmen gebelik elde edilemeyen Z.Ş'ye bu yöntemin denenmesine karar verildi.

Doç. Dr. Murat Sönmezer ile Uzman Dr. Sinan Özkavukçu tarafından uygulanan ''endometrial ko-kültür'' yöntemi ile Z.Ş'ye 5. tüp bebek denemesinde başarılı bir ikiz gebelik elde edildi.

Sönmezer, şu an için hem anne adayının hem de bebeğin durumunun iyi olduğunu, gebeliğin 8. haftasını tamamladığını söyledi.
cumhuriyet portal

tüp bebekte yeni yöntemle döllenme şansı yüzde 25 oranında artıyor

Metabolomics embriyoların metabolik olarak değerlendirilmesini sağlayan bir yöntem. IMSI’de spermi 8 bin katı büyüterek genetik hasarın tespit edilebilmesine imkan sunuyor. 

Her iki yöntemin ortak noktaları ise sundukları avantajlarla hamilelik şansını yüzde 25 gibi yüksek bir oranda artırmaları!

Tüp bebekte tedavinin başarısını etkileyen en önemli faktör ise; ‘sağlıklı’ embriyo ile spermleri seçebilmek. İşte bu noktada bir süredir ülkemizde uygulanmaya başlanan; ‘metabolomics’ ve ‘IMSI’ yöntemi doktorların yüzünü güldürüyor, çünkü her iki yöntem hamileliğin oluşma şansını yüzde 25 gibi yüksek bir oranda artırabiliyor! Acıbadem Maslak Hastanesi Tüp Bebek Merkezi Sorumlusu Kadın Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Tansu Küçük, embriyo ve spermlerin gözaltında tutulması esasına dayanan her iki yöntemi anlattı:

Metabolomics nedir?

Tüp bebek yöntemiyle elde edilen embriyoların kalitesi, mikroskop altında "görsel kriterlere" göre takip edilip, seçiliyor. Embriyoların döllenme hızı, hücre sayısı ve şekilsel özelliklerinin belirlenmesi gibi 5-6 kritere bakılarak, en kaliteli olanı seçilmeye çalışılıyor. Ancak bu yöntemle embriyoların genetik ve metabolik aktiviteler açısından normal olup olmadıklarını tespit etmek mümkün olmuyor. Çünkü embriyolar da yetişkin insanlarda olduğu gibi, normal gibi görünüp aslında sağlıklı olmayabiliyor. Yapılan bilimsel araştırmalar; görünüm olarak en kaliteli olarak saptanan embriyo grubunda bile genetik olarak sorunlu olanların oranının yarıdan fazla olduğunu gösteriyor.

Bu da hamilelik şansını düşürüyor! Bir insanın kan tahlillerini ve idrarını değerlendirip sağlık durumuyla ilgili nasıl bilgi edinilebiliyorsa, embriyonun metabolizmasını, yani ne tükettiğini; içinde geliştiği ortama ne salgıladığını inceleyerek sağlıklı olup olmadığını belirlemek mümkün olabiliyor. Yeni geliştirilen bu yeni yöntemin adı; “Metabolomics”. Yakın zamanda geliştirilen bu yöntemle en yüksek hamilelik potansiyeli olan embriyo hiçbir risk oluşturmadan seçilebiliyor. "Yaşayabilirlik Endeksi " de denilen bu yeni yöntemle hamilelik şansı daha da artırılmış oluyor.

Embriyonun sıvı atıkları inceleniyor!

Metabolomiks embriyonun atıklarını analiz eden bir cihaz. Bu cihazda, daha önce sonu hamilelik ile biten 5 bin embriyonun atık datası yer alıyor. Yöntem de, cihaza yerleştirilen embriyonun sıvıda bıraktıkları atıkların verileri ile cihazda yer alan atık datasının karşılaştırılması esasına dayanıyor. Mebatobolomiks yöntemi şöyle işliyor: Seçilmesi planlanan embriyolar, içinde bulundukları sıvıyla birlikte cihazın içinde yer alan kartuşlara yerleştirilip, incelenmeye alınıyor. Biyolojik olarak bütün canlılar gibi, embriyo da gelişimini ve yaşamını sürdürmek için bazı maddeler kullanıyor. Bu nedenle içinde bulunduğu sıvıdan, örneğin şeker ile amino asidi gibi bazı maddeleri alıyor ve bunları kullandıktan sonra atıyor. Uzmanlar da embriyonun bıraktığı bu atıklar ile cihazdaki eski atıkların datasını karşılaştırıyor ve bunlara en çok benzeyen embriyo’yu, "en sağlıklı" embriyo olarak kabul ediyor. Cihaz, embriyoları 3 kez kontrol ettiği için de hata oranı neredeyse sıfıra düşüyor. Üstelik bir embriyonun taranması sadece için sadece 15 dakika yeterli oluyor.


IMSI nedir?

Hamileliğin gerçekleşmesi için hem yumurta, hem de spermin sağlıklı olması şart. Çok değil, bundan bir yıl öncesine dek, embriyologlar sağlıklı olanını seçmek için spermleri tıpkı embriyo gibi mikroskop altında büyüterek inceliyorlardı. Ancak spermler insan vücudunun en küçük hücreleri. Bu özellikleri nedeniyle genel olarak incelenseler bile spermlerin detaylarını incelenme şansı düşük oluyordu. Bunun nedeni ise mikroenjeksiyon işlemlerinde canlı sperm hücrelerinin en fazla 800 kat büyütülebilmesiydi. Dolayısıyla bu büyütme oranıyla, spermin sadece genel şekli incelenebiliyordu. Acıbadem Maslak Hastanesi Tüp Bebek Merkezi Sorumlusu Prof. Dr. Tansu Küçük IMSI ( Intracytoplasmic Morpholgically Selected Sperm Injection) adı verilen bu teknikte ise ileri teknolojiyle donatılmış özel mikroskoplar kullanılarak spermleri 8 bin kat büyütmenin mümkün olabildiğine dikkat çekerek şunu söylüyor: “Bu sayede de spermlerin hücre içi yapılarını, baş bölgesinde yer alan ve genetik hasarına işaret eden ‘vakuol’ adındaki hücre içindeki boşlukları detaylı olarak inceleyebilmek ve tespit edebilmek mümkün olabiliyor.”

Döllenme şansını yüzde 25 oranında artırıyor!

IMSI tekniği ile seçilmiş sperm enjeksiyonu, standart tüp bebek ve mikroenjeksiyon uygulamaları ile karşılaştırıldığında, canlı sperm hücresine hiç zarar vermeden spermin ileri düzeyde morfolojik analizinin yapılmasına imkan sağlıyor. Böylece dölleme yeteneği en fazla olan spermler seçilerek uygulanan mikroenjeksiyonla yüzde 25 oranında daha yüksek döllenme oranı elde edilebiliyor. Buna bağlı olarak da hamilelik oranları artıyor ve erken dönem düşük riski azalıyor.
cumhuriyet portal

tüp bebek denemesi başarısız olursa alternatifi var ko-kültür

Kadın Sağlığı ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Timur Gürgan ve embriyolog Doç. Dr. Aygül Demirol tarafından yabancı bilim insanlarıyla ortak yürütülen çalışmada, 2 ve daha fazla tüp bebek tedavisi başarısızlığı olan çiftlerde ''Kümülüs Hücre Ko-Kültür'' uygulamasının gebelik oranlarını önemli derecede arttığı gösterildi.

Çalışma, yöntemin embriyo kalitesi bozukluğunu azaltmak, tek embriyo transferinde en iyi embriyo transferinin sağlanabilmesi, daha fazla kaliteli embriyo dondurabilmesi ve rahim için zarına embriyonun gömülmesine engel olan durumlarda da alternatif bir teknik olarak kullanılabileceği ortaya koydu.

Rahim içindeki endometrium denilen bölgedeki hücrelerin kullanılması ile belli hasta gruplarında tüp bebek başarısını arttırabilen ve ''Yapay Rahim'' olarak lanse edilen laboratuvar uygulamasından daha kolay, ucuz ve başarılı olan teknik, Türk bilim insanlarınca alanın önde gelen bilimsel dergilerinden ''Reproductive Medicine Online'' da yayımlandı.